مهندسي ارزش(Value Engineering)، تلاشي است سازمان يافته كه با هدف بررسي و تحليل تمام فعاليتهاي يك طرح، )از زمان شكل‌گيري تفكر اوليه تا مرحله طراحي و اجرا و سپس راه اندازي و بهره برداري( انجام مي شود و به عنوان يكي از كارآمدترين و مهم ترين روشهاي اقتصادي در عرصه فعاليتهاي مهندسي، شناخته شده است.
مهندسي ارزش در چهارچوب مديريت پروژه، ضمن اينكه به تمام اجزاي طرح توجه مي كند، هيچ بخشي از كار را قطعي و مسلم نمي داند. هدف مهندسي ارزش، زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهره برداري بدون افزودن بر هزينه ها يا كاستن از كيفيت كار است.
افزايش پيوسته هزينه هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غير ضروري مي باشند، الزامي ساخته است. به كارگيري مهندسي ارزش در پروژه هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرحهاي بزرگ اجرايي، مي تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه هاي غير ضروري مي شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد. مهندسي ارزش، مجموعه اي متشكل از چندين روش فني است كه با بازنگري و تحليل اجزاي كار، قادر خواهد بود، اجراي كامل طرح را با كمترين هزينه و زمان تحقق بخشد. هزينه طرح در اين مقوله نه فقط هزينه هاي طراحي و اجرا بلكه هزينه هاي مالكيت شامل بهره برداري، تعمير و نگهداري و هزينه هاي مصرف در سراسر دوره عمر مفيد طرح را نيز شامل مي شود. روشهاي مهندسي ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقاي كيفيت فرايندهاي توليد صنعتي و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از يك پروژه اجرايي گردد. برخلاف آنچه كه در صنايع توليدي مرسوم است و مي توان يك روش اصلاحي را همواره در مراحل بعدي توليد يك محصول خاص نيز اجرا كرد، در پروژه هاي ساختماني كه هر سازه داراي شرايط ويژه اي است، حدود به كارگيري يك روش اصلاحي مهندسي ارزش، محدود به همان پروژه است گذشته از اين، امكانات صرفه جويي در هزينه هاي يك پروژه اجرايي نيز در مراحل مختلف آن تفاوتهاي بسيار پيدا مي كند. با آنكه روش مهندسي ارزش را مي توان در تمام مراحل يك پروژه اجرايي به كارگرفت، بيشترين مزاياي آن زماني حاصل مي شود كه در نخستين مراحل برنامه ريزي و طراحي به كار گرفته شود. نوآوري و جنبه هاي كاربردي مهندسي ارزش، اين روش را از روشهاي سنتي و متعارف كاهش هزينه
ها، متمايز مي گرداند. روشهاي سنتي كاهش هزينه ها، عموماً از تجربيات گذشته، نگرشها و عاداتي كه جنبه تكرار به خود گرفته است، تبعيت مي كند و اثري از خلاقيت در آنها ديده نمي شود. مهندسي ارزش برعكس، اطلاعات، شناسايي عرصه هاي مشكل دار، پيشنهاد و تدوين روشها و طرحهاي ابتكاري، پرورش انديشه هاي نو و تلفيق همه جانبه ديدگاههايي را كه قرار است توصيه شود، مطرح مي سازد.
از سال 1961 كه لارنس مايلزدر كتاب ًروش هاي فني تحليل و مهندسي ارزش ً ،تحليل ارزش را همچون ديدگاهي خلاق و سازمان يافته در جهت شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري ، تعريف كرد تا سال 1995 كه ساكسنا و كريشنان كتاب ً مهندسي ارز ش در مديريت پروژه ً را منتشر نمودند ، مهندسي ارزش به صورت يك روش فني پذيرفته شده در فعاليتهاي طراحي و اجرايي در بيشتر كشورها تثبيت گرديد و رسميت يافت ، به طوري كه بسياري از دست اندركاران عرصه هاي اجرايي به ويژه طراحان ، پيمانكاران و كارفرمايان با مفاهيم و روش هاي فني مهندسي ارزش آشنا شدند .
سير تاريخي مهندسي ارزش
“تحليل ارزش” به صورت يك روش فني ويژه ، در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم صورت گرفت . كار طراحي و تدوين اين روش به دستور هنري ارليچر(Henry Erlicher ) معاون فني بخش خريد هاي شركت جنرال الكتريك آغاز شد . وي معتقد بود كه برخي از مواد ومصالح وطرحهاي جايگزين، كه به طور ضروري و به علت كمبود هاي زمان جنگ به كار گرفته مي شدند داراي عملكرد بهتر با هزينه كمتر هستند . به دستور او در داخل شركت و به منظور ارتقاي كارايي توليد از طريق تامين مواد ، مصالح وروشهاي جايگزين براي مواد و مصالح پرهزينه ، كوشش همه‌جانبه اي به عمل آمد . در سال 1947 اين وظيفه برعهده لارنس مايلزLawrence D.Miles) )مهندس ارشد شركت جنرال‌الكتريك نهاده شد . مايلز در مورد روش ها و فنون موجود به پژوهش پرداخت و از برخي روشهاي مرسوم به صورت تلفيقي با روش مرحله به مرحله خويش براي تحليل ارزش بهره گرفت . مايلز كه مبتكر و بنيانگذار مهندسي ارزش به‌شمار مي رود ، يك روش رسمي رابه اجرا درآورد كه در جريان آن چندين گروه از كاركنان شركت ، عملكرد محصولات توليدي شركت جنرال الكتريك را بررسي ميكردند . آنان به اتكاي روشهاي خلاق گروهي و بدون افت كارايي
محصول ، تغييراتي در محصولات شركت بوجو د آوردند و هزينه هاي توليد را كاهش دادند. روش” تحليل ارزش” به عنوان يك استاندارد در شركت جنرال الكتريك پذيرفته شد و به تدريج شركت‌هاي ديگر و برخي سازمان هاي دولتي نيز اين رو ش جديد را به عنوان ابزاري براي كاستن از هزينه‌هاي خود به كار بستند . نتيجه اين شدکه روش وتکنيک” مهندس ارزش” به وجودامد.
نقاط عطف درمهندسی ارزش:
سال 1947 به طوررسمی برنامه تحلیل ارزش درشرکت جنرال موتورامریکا به وجودآمد.مطالعه درابتدایک برنامه یک نفره بود.سال 1952 آقای میلز اولین سمینارتحلیل ارزش رابرگزارنمود.درآن زمان نتایج کاریک موضوع سری برای شرکت بود.سال 1954 نیروی هوایی امریکا این مفهوم رابرای بهبودهزینه طراحی درسازمان خودبانام مهندسی ارزش به کارگرفت.سال 1956 واترویلت آرسینال تحت نظارت نیروی نظامی آمریکا برنامه مهندسی ارزش رادرکارخودشروع کرد.
سال 1958 آقای میلزبه دریافت بزرکترین نشان افتخارنیروی دریایی(هدیه ای که نیروی دریایی به افرادخدمتگذارمی دهد)نایل آمد.سال 1959 گزارش مخصوص شماره475درتارخ سیزدهم جولای که به داستان موفقیت شرکت جنرال موتور می پردازد،منتشرشد.جامعه مهندسین ارزش آمریکا saveدرواشنگتن تاسیس شد.این سازمان برای اتحادمنهدسین ورشد این حرفه تاسیس گردید.سال 1961 بندهای آیین نامه قرارداد مهندسی ارزش درارتش آمریکاتصویب شد.این آیین نامه درموردایجادانگیزه های مشترک درقراردادهای مهندسی ارزش برای کاهش هزینه می باشد.سال 1962 وزارت دفاع آمریکا به کارگیری مهندسی ارزش رادرقراردادهای بیش ازصدهزاردلاراجباری کرد.شرکت مهندسی ارزش بامسوولیت محدوددرلندن تاسیس شد.سال 1663 شرکت کشتیرانی آمریکا استفاده ازمهندسی ارزش رادرقراردادهای خودموردتوجه قرارداد.سال 1964 نیروی زمینی ارتش آمریکابرنامه مهندسی ارزش رادرکارخودشروع کرد.سال 1965 جامعه مهندسین ژاپن sjve یک کمیته داوطلبانه تسکیل داد.شرکت مهندسی بامسوولیت محدود دراسترالیاتاسیس شد.سال 1966 پنجمین نشست سالانه sjve وابسته به جوامع خارج آمریکاوهمچنین انجمن بین المللی sjve تشکیل شد.وزیر دفاع وقت آمریکا اقای Rudy Kemper اولین مهندس ارزش باتجربه رابه رهبری یک گروه منصوب می کند.
سال 1967 کمیته های کاری شروع به کارکردند.
درکانادا-جامعه مهندسین ارزشدراسکاتلند-انجمن مهندسین ارزش
انجمن مهندسین ارزش کشورهای اسکاندیناوی شامل نروژ،دانمار ک وسوئدتشکیل شد.در جامعه اروپاوآمریکای جنوبی فعالیت های مدیریت مهندسی ارزش اغاز گردید.دوازدهمین گردهمایی بین المللی وهفتمین کنفرانس سالانه SJVE در شیکاگوآمریکا برگزارشد.
سال 1969 اداره تسهیلات هوایی آمریکا NASA برنامه آموزش مهندسین ارزش راشروع کرد.
سال 1970 اداره خدمات عمومی آمریکا GSA برنامه مهندسی ارزش راشروع کرد.
سال 1973 SAVE برنامه ای برای تشخیص حقوق متخصصین ارزش یعنی آنهایی که دارای درجه خاصی ازتخصص درزمینه مهندسی ارزش شده اندارایه کرد.
حکومت مرکزی امریکا فورااین موضوع راشناسایی وآن را به عنوان معیارجدی برای خدمات مهندسی ارزش درآمریکاقانونی کرد.
سال 1977 جامعه مهندسی ارزش هندINVEST دراکتبرهمین سال تاسیس شدواولین کنفرانس ملی دردهلی برگزارشد.
سال 1980 حکومت ژاپن Miti جامعه SJVE رابه عنوان یک جامعه (انجمن)مستقل موردشناسایی قرارداد.
اولین سمینارمهندسی ارزش برای کشورهای روبه توسعه ازتاریخ دوم تاچهارم ژوئن 1980 درشهر Jamshedpur هند برگزارشد.این سمینارتحت نظارت شورای بهره وری Jamshedpur برگزارشد.
سال 1981 دومین کنفرانس ملی INVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1982 سومین کنفرانس ملی INVEST درBangalore برگزارشد.
سال 1983 انجمن مهندسین ارزش ژاپن آقای میلزرامفتخربه دوجایزه می کند(برای انجام کاربسیارشایسته درمهندسی ارزش)چهارمین کنفرانس ملیINVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1984 بیست وپنجمین سالگرد SAVE برگزارشد.
پنجمین کنفرانس ملی INVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1985 ششمین کنفرانس ملی INVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1986 مدیربخش نظامی درعربستان صعودی ،برنامه مهندسی ارزش رادرکارخودمورد
توجه قرارداد.انجمن مهندسین ارزش درفرانسه چهارمین گردهمایی بین المللی خودرادرپاریس برگزار کرد.
انجمن مدیریت ارزش درهندوستان دربنگلورتاسیس شد.
سال 1987 جامعه مهندسین ارزش کره تاسیس شد.
اولین کنگره تحلیل ارزش درمیلان ایتالیابرگزارشد.
سال 1988 کنفراس مهندسی ارزش درایالت هاوایی آمریکابرگزارشد.
سال 1989 هفتمین کنفرانس ملیINVEST دردهلی نوبرگزارشد.
سال 1990 ایالت ویرجینیا درامریکااولین ایلالت آمریکا بودکه درطول طراحی وساخت بزرگراه ها وپروژه های بیش ازدوملیون دلاراستفاده مهندسی ارزش رااجباری کرد.
اولین کنفرانس اروپایی درمدیریت ارزش درپاریس برگزارشد.دراین کنفرانس نمایندگانی ازAIVA ایتالیا،AFAV فرانسه،APAP پرتغال،AVD بلژیک، ZWAاطریش،ZWA آلمان حضورداشتند.
سال 1991 هشتمین کنفرانس ملی INVEST دربمبئی برگزارشد.
سال 1992 فدراسیون جهانی مهندسی ارزش تشکیل شد.
سال 1996 باتغییر نام بهSAVEبین المللی جامعه مهندسین ارزش با تحول جدیدی روبروشد
- Ø در ايران از سال 1378 موضوع مهندسي ارزش در برخي دانشگاه‌ها، وزارت نفت و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور مطرح گرديد و سمينارهايي در اين زمينه برگزار شد.تدوین دستورالعمل ارجاع کاروانعقاد قراردادباواحدهای خدمات مهندسی ارزشتوسط سازمان مدیریت وبرنامه کشور درسال1379دورنمای روشن وامیدوارکننده ای رابرای توسعهفرهنگ وبه کارگیری مهندسی ارزش وتدوین الزاما ت قانونی ورفع موانع دراین زمینه ترسیم نموده است .درحال حاضر اجرای مهندسی ارزش جنبه جدی به خود گرفته است .دروزارت راه وترابری ووزارت نیرو،پروژ های بسیاری مورد بررسی مهندسی ارزش قرارگرفته ونتایج مفید وموثری داشته است.
برنامه کاری مهندسی ارزش
برنامه کاری مهندسی ارزش ارایه ای ازرویکردها وعملکرد لازم برای بدست اوردن جواب بهتروموثرتر برای مساله می باشد.برنامه مهندسی ارزش شامل هفت فاز به شرح ذیل می باشد:
1. فاز عمومی
2. فاز اطلاعات
3. فازعملکرد
4. فازخلاقیت
5. فازارزیابی
6. فازبررسی وتوسعه
7. فازتوصیه
1) درطول فازعمومی روندرا باسازمان دهی نیروی کار،مشخص نمودن تصمیم گیرنده،انتخاب محدوده کار،تخصیص عملکرد به هرکدام از اجزائ وجهت دهی به کار گروهی سامان داده می دهند.
2) درفاز اطلاعات مساله به اشکال خاص تجزیه می شود.ازکلی گویی پرهیز می گردد.تمامی اطلاعات مربوط بطور دقیق ومعنی دار جمع اوری می شودتا در تصمیم گیری کمک نماید
3) فاز عملکرد مشتمل بر کلیه تلاش هایی است که برای ارزش صورت می گیرد.عملکردهای اصلی وفرعی تعریف می شوند.عمل در ترکیب دو کلمه فعل واسمبیان می گردد.اولی بیانگر عملی است که جزء مورد نظر انجام می دهدواسم بیانگر شیء مورد عمل ویا ان چیزی است که عمل روی ان صورت می گیرد
4) درفاز خلاقیت ، روشهای خلق ایده های جدید بکارگرفته می شود.این روش برای خلق انبوهی از ایده هادررابطه با محصولات،فرایندها،روش هاوغیره برای رسیدن به عملکرد ویا عملکردهای تعریف شده بکار می رود.
5) درفازارزیابی ،ذهن قضاوت گرا به فعالیت وادارمی سود.عقاید وایده هایی که که درفاز خلاقیت ایجاد گردید تصفیه ،اصلاح وترکیب می گرددتا پیشنهاد مورد نظرحاصل شود.
6) ایده های خلاقی که دربالا تصفیه ، ارزیابی ومقایسه شد ،درفاز تحقیق وبررسی در معرض تجدید نظر قرارمی گیرند.با کمک گرفتن از مشاورین صنعتی استفاده از اتانداردهای ملی که ورد استفاده قرار می گیرد منجر به راه حلهای منطقی ،عملیبا هزینه پائین می گردد.
7) درفاز اجرا جنبه هایی ازقبیل چه چیز احتیاج است؟(منابع،بودجه،زمان ،افراد،کمک وغیره)مورد نظر قرارگرفته وپس از تایید تصمیم گیرنده مراحل اجرایی اغاذ می شود
روش های مورد استفاده درمهندسی ارزش
با مطالعاتي که در باره مهندسی ارزش بعمل امده است حدود بیست وچهار روش درضمن فرایندبکار گرفته می شود.شرایط برنامه کاری وروش ها همگی بمنظور بهبود ارزش برای یک جزء،محصول ویا یک پروژه بکار گرفته می شود.سرفصل روشها به قرار زیر می باشد:
1- ازروابط انسانی خوب بهره بگیرید
2- ازکلی کویی پرهیزکنید
3- برموانع فائق ایید
4- قضاوت منطقی خوب بکارببرید
5- کارگروهی را حمایت کنید
6- ازحقایق مطمئن شوید
7- بطورسازنده هرچیزرا موردسوال قراردهید
8- هزینه هاراتعیین کنید
9- ارزش پولی برای تمامی مشخصات تلانسها،اتصالاتوسایرموارد تکمیلی تعیین کنید.
10- عملکردهرا تعریف وطبقه بندی کنید
11- ذهن خودرا فعال کنید
12- ساده سازی کنید
13- ایده هرارترکیب وتصفیه کنید
14- برای تمامی ایده ها هزینه در نظر بگیرید
15- عملکردهای جایگزین رامشخص کنید
16- ازاستانداردهااستفاده کنید
17- با متخصصین ،فروشندگان ،مشتریان وغیره مشاوره کنید.
18- از محصولات ،فرایندهاورویه های خاص استفاده کنید
19- با استفاده ازروش مقایسه ای ارزیابی کنید.
20- پول را انچنان خرج کنید که انگار پول خودتان است.
21- جواب هارا با اطلاعات کافی بای تصمیم گیری ارایه دهید
22- درصورت امکان دوراه حل ارائه دهید
23- با ابستفاده ازممیزیهای مستقل،صرفه جوئیهای قابل پیش بینی رابررسی کنید
24- به کمک های انجام شده اعتراف کنید.
تعاريف و توصيف هاي مرتبط با مهندسي ارزش
v مهندسي ارزش را بازنگري خلاق و سازمانيافته ارزشها (Value) و هزينهها (Cost) به منظور بيشينهكردن شاخص ارزش (Function / Cost) تعريف نمودهاند.
v هدف مهندسي ارزش از ميان برداشتن يا اصلاح هر عاملي است كه موجب تحميل هزينه‌هاي غيرضروري مي‌شود، بيآنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي سيستم وارد آيد. دستور كار مهندسي ارزش، بهبود مداوم طراحي و اجرا است.
v مهندسي ارزش صرفا برنامهاي براي كاهش هزينهها نيست، بلكه روشي براي حداكثر نمودن ارزش طرح ها ميباشد، زيرا در بعضي موارد، كارفرما خواستار سهولت بهره برداري و كاهش هزينهها به قيمت افزايش هزينه‌هاي مطالعاتي، طراحي و ساخت است.
v مهندسي ارزش با بررسي دقيق کارکرد اجزا و يافتن روش هاي جديدتر و بهتر، به انجام دادن بهتر كارها كمك ميكند.
v مهندسي ارزش تكنيكي مؤثر براي كاهش هزينهها، افزايش سودآوري و بهرهوري، بهبود كيفيت بدون كاستن از جاذبههاي ظاهري و جلوگيري از تاثير سوء بر محيط زيست است.
v مهندسي ارزش به كارفرما اطمينان ميدهد كه پروژهها ميتوانند با بازدهي بيشتر انجام شوند.
v ·روش هاي مهندسي ارزش ميتواند موجب اصلاح و ارتقاء كيفيت محصولات يا روش ها يا فرآيندهاي توليد و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از مراحل اجرايي يك پروژه شود.
v مهندسي ارزش يا تحليل ارزش يك تكنولوژي مديريتي است كه در پي برقراري توازن عملي ميان هزينه، قابليت اطمينان و عملكرد در يك محصول/خدمت، پروژه، فرآيند يا اجزاي هر يك از آنها است.
توصيه هاي مهندسي ارزش
هزينه‌هاي تمام طول عمر پروژه را مد نظر قرار دهيد نه فقط مقاطعي از آن را
* شاخص ارزش (کارکرد به هزينه)سيستم يا زيرسيستم مورد نظر را بالا ببريد
* تاثير هر پيشنهاد مهندسي ارزش را در صورت جوابگوئي به عملکرد از نقطه نظر زمان، هزينه وكيفيت تحليل نموده وگزارش كنيد.
* در برنامههاي مهندسي ارزش، نيازهاي تصريح شده ، تلويحي و تكويني رامورد توجه قرار دهيد
* براي خلاقيت ذهني طرفهاي ذيربط و ذينفع احترام قائل شويد و براي بروز آن، فضاي مناسب ايجاد كنيد.
* راي نهايي از آن كارفرما است، آن را بپذيريد
* مهندسي ارزش مي تواند حلال مشكلات باشد، به شرط آنکه از طريق نظام طراحي، منسجم و تحت كنترل باشد و با مستندات شفاف و يكپارچهاي پشتيباني شود.
* بكارگيري مهندسي ارزش با استفاده از تحليل كاركرد عوامل و محصولات معمولا توسط يك گروه آموزش ديده و متخصص به نام گروه مهندسي ارزش صورت ميگيرد.
* گروه مهندسي ارزش مستقل از گروه طراحي است
* متخصصين مهندسي ارزش در زمينه تحليل پروژهها از ديدگاه هزينه / كاركرد آموزش ديدهاند
* گروه مهندسي ارزش با استفاده از ديدگاه هزينه / كاركرد به دنبال
گزينههاي طراحي هستند كه واجد بهبود در زمينه عملكرد، هزينه‌هاي ساخت و برپايي و هزينه‌هاي طول عمر پروژه باشند.
* گروه مهندسي ارزش، همچنين نقطه نظرات خود را در زمينه بهبود روشهاي ساخت يا زمانبندي اجرا، كه بر بهينهسازي بهرهبرداري و تعمير و نگهداری مؤثر است به كارفرما ارائه ميكند.
اصول بنيادی مهندسي ارزش
آنچه از تجربيات اجراي مهندسي ارزش تا كنون حاصل شده است، كشف و تدوين برخي مفاهيم و اصول بنيادي است كه اساس رشد و تكامل روشهاي مهندسي ارزش قرار گرفته است. اين اصول بنيادي عبارتند از:
1- بهره گيري از كارشناسان چند تخصصي براي اعمال تغييرات.
2- تكميل تدريجي تغييرات از طريق مطالعه و بررسي عيني كار.
3- بهره گيري از يك منطق اساسي براي طرح پرسش ها.
4- برنامه ريزي انجام كار.
در طي چندين سال، روشهاي فني مهندسي ارزش همانند عرصه هاي به كارگيري آن، گسترش پيدا كرد. امروزه تحليل يا مهندسي ارزش، رشته اي شناخته شده براي ارتقاي ارزش توليدات يا خدمات به شمار مي رود.فرآيند مهندسي ارزش، فرآيندي منطقي و ساختار يافته است كه در آن از يك گروه كارشناس چند تخصصي براي هدفهاي زير استفاده مي شود:
1- انتخاب پروژه يا محصول مناسب براي تحليل با توجه به زمان صرف شده براي مطالعه.
2- مشخص كردن و اندازه گيري كردن ارزش جاري يك پروژه و محصول يا اجزاي تشكيل دهنده آن با توجه به عملكردهايي كه نيازها، هدفها و خواستهاي يك پروژه را برآورد مي سازد.
3- تدوين و ارزيابي گزينه هاي جديد براي تخمين يا ارتقاي كيفيت بخشهاي وابسته با هزينه كمتر.
4- انطباق گزينه جديد با بهترين راه عملي كردن آن.
گروه مهندسي ارزش از طراحان، پيمانكاران، تحليل گران ارزش و كارفرماي يك پروژه اجرايي تشكيل مي شود. اين گروه گرچه در كنار يكديگر و در پروژه اي واحد كار نمي كنند اما از لحاظ موضوع به يكديگر مربوط بوده و با زمينه هاي تخصصي مجموعه نيز آشنايي دارند.
نقش گروه طراحي در به كارگيري موفقيت آميز تحليل ارزش، بسيار مهم است، زيرا بيشتر دست اندركاران عرصه اجرايي بطور كامل به توانايي مهندسي ارزش پي نبرده اند و به بهره گيري عملي از روشهاي فني اين تحليل نپرداخته اند. تحليل گر ارزش بايد راههاي متعادل سازي گروه را دريابد و با آنان همفكري و همدلي كند تا اعضاي مجموعه به تفكر مهندسي ارزش نزديك شوند. تحليل گر ارزش بايد با فراهم آوردن فرصت لازم براي يكايك افراد مجموعه، امكان ارائه ديدگاههاي آنان را ميسر سازد تا افراد بدون نگراني از اينكه ممكن است اظهار نظر آنها چندان فني و عملي نباشد، ديدگاههاي خود را مطرح نمايند. گاهي بهترين و ارزان ترين راه حل ها از پيشنهادها و ديدگاههايي كه به نظر كم ارزش و سطحي مي آيند، حاصل مي شود.
مهندسان مشاور در جريان طراحي و پس از ارائه طرح به سختي مي پذيرند كه ارزش داوري را كه براي كار خود قايلند ممكن است با روشهاي فني و عملي كه گروه تحليل ارزش ارائه مي دهد، ناسازگاري داشته باشد. حال آنكه مشاور و طراح هر چند كه بايد از بيشترين داده ها و آمار موجود در طراحي خود استفاده كنند باز ممكن است به دلايلي، دسترسي به كليه اطلاعات مورد نياز براي تهيه مناسب‌ترين طرح را نداشته باشند. گذشته از اين، بيشترين اشكالات و نارسايي هاي طراحي در مرحله اجرا پيش مي آيد، در مرحله اي كه بازشدن جنبه هاي مختلف كاري عوارض پنهان و ناشناخته كار را آشكار مي‌سازد و شرايط جديدي را به طرح تحميل مي نمايد.
مهندس مشاور بايد ظرفيت پذيرش مهندسي ارزش رابا ارزش هاي داوري خود داشته باشد و تغييرات را به راحتي بپذيرد و تحميل شرايط مهندسي ارزش را توهيني به مقام تخصصي خود تلقي ننمايد.
پيمانكاران، تقريباً همواره در حين اجرا با مسائل و مشكلات تازه اي روبرو مي شوند كه لزوم تغييرات در طراحي يا حتي بازنگري طراحي ضرورت مي يابد با آنكه بيشترين موارد به كارگيري روشهاي فني تحليل ارزش، در مرحله اجرا انجام مي شود، بايد پذيرفت كه موفقيت كامل اين كار به توانايي پيمانكاران مجرب براي مشاركت در تحليل ارزش بستگي دارد. يكي از مشكلات كنوني در عرصه اجرايي، دوگانگي بين طراحي و اجرا است.
به رسميت شناختن توانايي هاي مدير يا سرپرست كارگاه مي تواند به كارگيري روشهاي تحليل ارزش را تضمين نمايد.
كارفرما مهم ترين و اصلي ترين جنبه مشاركت كار را در حلقه تحليل ارزش به عهده دارد. پشتيباني فعالانه كارفرما، ضامن موفقيت و مؤثر واقع شدن كار است. كارفرما براي آنكه تمايل لازم را براي انجام اين پشتيباني پيدا كند، بايد با مسئوليت هاي مجموعه تحليل ارزش و حدود آن مسئوليتها در چهارچوب ساختار حق الزحمه اي موافقت نامه طرح، آشنا باشد. با توجه به اينكه بيش از 50 درصد از كل بودجه برنامه ريزي شده بيشتر كشورها صرف كارهاي اجرايي مي شود، از اين رو مجريان طرحها و پروژه ها، متحمل هزينه هاي بس سنگيني مي شوند. محدوديتهاي مالي و قيمت هاي اجرايي كه هر روز افزايش مي‌يابند، بازگشت ارزش كامل پولي را كه كارفرما هزينه مي نمايد و بايد به دور از هر گونه هزينه هاي غير ضروري باشد، به طورجدي مطرح ساخته است.
مهندسي ارزش يكي از ابزارهاي مؤثر براي دستيابي به اجراي طرحها با كمترين هزينه، همراه با اطمينان بخشي طرح، سودمندي، قابليت تعمير و نگهداري و حفظ جنبه هاي زيبايي كار است.
مهندسي ارزش چون موجب كاهش هزينه هاي اجرايي و صرفه جويي در هزينه ها مي شود، از اين رو كارفرمايان تمايل دارند تا با پرداخت حق الزحمه جداگانه اي به تحليل گران ارزش، همواره از حضور و تداوم فعاليت گروه تحليل گر ارزش در كنار خود، بهره مند باشند.
به كارگيري مهندسي ارزش كه در ابتدا از آمريكا آغاز شد با تأخير به ساير كشورها نيز انتقال يافت. كشورهاي اروپايي، ژاپن و هند بعد از آمريكا بيشترين استفاده را از امكانات بالقوه مهندسي ارزش بردند و با تلفيق روشهاي مهندسي ارزش در آمريكا با روشهاي رايج در كشورهاي خود، به صرفه جويي هاي قابل توجه اي دست يافتند. امكانات بالقوه به كارگيري مهندسي ارزش در طرحهاي عمراني، بيكران است. پيشگامان اين روش، راه را علامت گذاري و مشخص كرده اند. كشور ما هنوز در ابتداي راه قرار دارد، كارهاي بسياري بايد انجام شود تا بتوان گفت دست اندر كاران عرصه هاي اجرايي كشور ما نيز از فرصت هايي كه توسط مهندسي ارزش در كاستن از هزينه طرحها و پروژه ها فراهم مي شود، بيشترين بهره و فايده را خواهند برد.
مهندسي ارزش در دنيا كارايي خود را اثبات كرده است
چهاردهمين اجلاس ً انجمن آمريكايي مهندسان ارزش ً كه در سال 1973 به تشريح دستاوردهاي مهندسي ارزش پرداخت، مشخص نمود كه به ازاي هر يك دلار سرمايه گذاري براي اجراي مهندسي ارزش چيزي حدود 53/4 دلار صرفه جويي در هزينه هاي اجرايي بدست آمده است، به نحوي كه از زمان به كارگيري مهندسي ارزش در آمريكا تا سال 1973 معادل 8/1 ميليارد دلار صرفه جويي شده است. اين صرفه جويي تا سال 1989 به بيش از 3/4 ميليارد دلار افزايش يافته است. بازده مهندسي ارزش از سال 1973 تا سال 1995 براي هر يك دلار هزينه سرمايه گذاري شده، مبلغي حدود 15 تا 30 دلار بوده است. در آمريكا و كانادا استفاده ازمهندسی ارزش در صنايع عمده، عموميت داشته و در طرحهاي عمومي (دولتي) اجباري می باشد. مهندسي ارزش در دايره عمران آمريكا در بين سال‌هاي 1996 تا 2000 بيش از 35 ميليارد دلار صرفه‌جويي در پي داشته و از 55 ميليارد دلار هزينه اضافي نيز جلوگيري نموده است .
در ژاپن از 698 شركت كه مورد بررسي قرار گرفته‌اند، حدود 71 درصد، مهندسي ارزش را در توليد محصولات و ارائه خدمات خود به کار برده اند.
در حاليكه 85 درصد درآمد عربستان ، به عنوان ثروتمندترين كشور عربي ، از فروش نفت حاصل مي‌شود، بيش از بيست سال است كه مهندسي ارزش را در دستور كار خود قرار داده است
نکات قابل توجه :
كاربرد مهندسي ارزش در رشته‌هاي مختلف در ايالات متحده
| نكات قابل توجه | رشته | |
| بازگشت سرمايه به ميزان 113 دلار به ازای هر دلار سرمايه گذاری به طور ميانگين و نيز 845 مليون دلار صرفه جويی در هزينه در سال 1999 | راه و ترابري | 1 |
| کاهش 24 درصدی هزينه های پروژه های مربوط به سلامتي در يک دوره شش ساله در نيويورک | سلامتي | 2 |
| صرفه جويي معادل يک ميليارد دلار در سال 2000 در پروزه‌های ساختماني مربوط به بزرگراه‌ها در ايالات متحده | ساخت و ساز | 3 |
| کاهش هزينه در محدوده ای بين %5 تا %100 در بخشهای مختلف | صنعت | 4 |
| در پروژه های زيست محيطي به دليل هزينه های بالا پتانسيل بسيار زيادی در جهت بکارگيری متدولوژی ارزش دارند | محيط زيست | 5 |
| بازگشت سرمايه به ميزان 20 دلار به ازای هر دلار سرمايه گذاری به طور ميانگين | خدمات دولتي | 6 |
درصد کابرد مهندسی ارزش در صنايع مختلف جهان
| ردیف | درصد كاربرد | رشته |
| 1 | 9/79 | برق و الكترونيك |
| 2 | 3/91 | حمل و نقل (راهسازي و ترافيك) |
| 3 | 90 | توليد تجهيزات |
| 4 | 5/84 | ماشين‌سازي و توليد خودرو |
| 5 | 50 | صنايع شيميايي |
| 6 | 39 | صنايع ساختماني |
| 7 | 5/37 | صنايع غذايي |
فهرست منابع
روش بکارگیری مهندسی ارزش تألیفS.S.IYER مترجمین محمدسعید جبل عاملی-سیدعلیرضامیرمحمد صادقی
سایت اینترنتیWWW.VE.MAVARA.IR
سایت اینترنتیWWW.VE.MRT.IR
سایر سایتهای موجود درشبکه اینترنت درباره مهندس ارزش
منبع خبر:www.hamkelasy.com
