خرما از میوه‌های بسیار مفید است که متأسفانه در برنامه‌های غذایی ما بطور مرتب قرار ندارد. خرما یکی از پرمصرف‌ترین خوراکی‌هایی است که در ماه مبارک رمضان بر سر سفره افطار گذاشته می‌شود.
درخت خرما یا نخل از گیاهان بسیار قدیمی و مقدس است که نامش در قرآن مجید 42 بار تکرار شده است و مسلمانان آن را از میوه‌های بهشتی می‌دانند. در دیانت مسیح برگ خرما سنبل و نشانه شهادت و روح شهلایی است که در راه دیانت حضرت مسیح جان باخته اند. یک ضرب المثل عربی می گوید: “خواص درخت خرما به اندازه روزهای سال است.”
تاریخچه
خرما میوه قدیمی است، میوه ای که از درختی به عمل می‌آید که جزو تیره نخل‌هاست و در مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری پرورش می‌یابد.عده ای خاستگاه آن را هندوستان می دانند و باستان‌شناسان معتقدند کاشت این درخت به پنج هزار سال پیش بر می‌گردد. گفته می‌شود که نخل خرما از ایران به چین برده شده و در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا کشت شد.
ارزش غذايی
این میوه سر شار از انواع ویتامین از جمله E-C-B-A است همچنین دارای فلزات معدنی مثل فسفر، کلسیم، آهن، ید و منیزیم است که هر کدام از این مواد در سلامتی انسان نقش بسزایی دارد این میوه به خاطر داشتن منیزیم ضد سرطان بوده. برای شنوایی، بینایی، درد کمر، درد مفاصل، درمان سینه و ریه مفید است. استفاده از این میوه در ماه مبارک رمضان به دلیل ارزش غذایی آن توصیه شده است، این میوه، قند کاهش یافته در دوران روزه داری را جبران می‌کند، به علت دارا بودن فیبر و خاصیت ملین بودن آن، سیستم گوارشی را که به دلیل روزه‌داری بی تحرک شده است، به تحرک وا می‌دارد. خرما به علت داشتن منیزیم، انرژی عضلانی بدن را تقویت می‌کند و نیروی عمومی بدن را افزایش می‌دهد و به علت داشتن فسفر و منیزیم موجب تقویت حافظه می‌شود.خرمای ایرانی گونه‌های متعددی دارد که مصارف هر کدام از آن‌ها متفاوت است، گونه‌هایی مانند مهتری، سلانی، شهمران، کلوته و که در میان این گونه‌ها شاید نام”مضافتی” برای ما از همه آشناتر باشد، گونه‌ای از خرما که به شکل رطب در بازارهای داخلی و خارجی با طعمی بسیار دلچسب به فروش می‌رسد. با توجه به کوچکی هر عدد خرما، هر واحد آن شامل دو تا سه عدد خرما است که چنانچه بر اساس نیاز روزانه دو تا سه واحد میوه می‌خورید، می‌توانید این تعداد را به جای یکی از این واحدهای میوه استفاده کنید.
افراد دیابتی و یا کسانی که سابقه دیابت در خانواده آنان وجود دارد باید تعادل را در مصرف خرما حفظ کنند.
مقدار کالری خرما بلافاصله بعد از خوردن یک کیلوگرم خرما، 3470 کالری انرژی در بدن تولید می‌شود. به همین دلیل مصرف خرما در افطار مناسب است، زیرا گرسنگی شما را فرو می‌نشاند. این مقدار انرژی در مقایسه با سایر میوه‌ها بسیار بالاست. مقدار انرژی تولید شده در یک کیلو گرم از مواد غذایی زیر به شرح زیر است. زرد آلو (520 کالری) پرتقال (480 کالری) برنج پخته (1800 کالری) نان گندم (2295 کالری) موز (970 کالری)گوشت بدون چربی (2245 کالری) ولی همانطور که گفته شد یک کیلو خرما بیش از 3000 کالری انرژی تولید می‌کند.15 تا 30 در صد آن را آب تشکیل می‌دهد . میوه خرما 2 درصد پروتئین و کمتر از 2 درصد چربی و املاح دارد. پروتئین و آب موجود در آن بسته به نوع خرما و مرحله رسیدن آن فرق می‌کند. سدیم کمی نیز دارد.
تأثیر خرما بر سلامتی
تأثیر خرما بر سلامتی در تحقیقات متعددی بررسی شده است.از آنجا که خرما در گروه میوه‌ها طبقه بندی می‌شود از فواید مصرف میوه و سبزی برخوردار است.به علاوه خرما به علت چربی کمی که دارد به عنوان ماده غذایی کم چربی در نظر گرفته می‌شود.به خاطر مقادیر ناچیز سدیم، بیماران مبتلا به فشار خون بالا با مصرف آن مشکلی نخواهند داشت، مگر اینکه با مصرف نامتعادل باعث اضافه وزن در آن‌ها شود. بیشترین اهمیت خرما به علت تأمین فیبر گیاهی است.به گفته دانشمندان مصری، خوردن 80گرم خرما، 10 درصد نیاز روزانه بدن به نیاسین را جبران می‌کند.”نیاسین” برطرف کننده مشکلات گوارشی، روانی و پوستی است. این مقدار خرما همچنین پنج درصد نیاز روزانه به ویتامین‌های B1 و B2 را که در سلامت اعصاب و دستگاه گوارش نقش دارند، تأمین می‌کند.
فواید خرما
1- پژوهشگران می‌گویند خوردن خرما به تنهایی یا همراه با لبنیات از جمله شیر برای کوفتگی خستگی مفرط ناشی از روزه گرفتن یا فعالیت‌های سنگین بسیار مفید است.
2- خرما الیافی دارد که در کاهش چربی و تأمین پروتئین بسیار موثر است.
3- جدیدترین تحقیقات علمی بیانگر موثر بودن خرما در رفع خشونت افراد و مایه آرامش روحی آنان است.
4- به علت دارا بودن موسیلاژ و مواد پکتیک ، آرام کننده سرفه می‌باشد، و اثر رفع ناراحتی‌های سینه دارد.
5- خرما می‌تواند در بهبود فلج اعضا، کمردرد و ناراحتی‌های مفاصل موثر باشد.
6- می‌گویند جوشانده خرما در شیر سینه را نرم کلیه‌ها را درمان و از التهاب و امراض عفونی و ریزش مو جلوگیری می‌کند.
7- مخلوط خرما با شیر تازه در بالا بردن و تقویت نیروی جنسی بسیار موثر است.
8- بر اساس شواهد، در مناطقی که مصرف خرما در آن‌ها زیاد است، این میوه می‌تواند در پیشگیری از سرطان مؤثر باشد.
9- در بعضی کتاب‌های طب سنتی از خرما به عنوان خون ساز یاد شده که برای افراد ضعیف المزاج بسیار مفید می باشد.
10- خرما اسید اضافی معده را خنثی می‌کند برای سالمندان و کودکان بسیار سود مند است.
ویتامین‌ها ومواد معدنی خرما- ویتامین A، برای رشد سلول‌ها ضروری و فعالیت سلول‌ها را تشدید می‌کند، زیرا با کمک آن کلسیم موجود در خرما به سلول‌های بدن می‌رسد.
-ویتامین B، تقویت کننده و سازنده سلول های عصبی است. ویتامین B2، در جذب مواد هیدروکربنی سایر غذاها مؤثر است.
-آهن در هر 100گرم خرما 3تا 5 میلی گرم آهن وجود دارد. بنابراین با خوردن چند عدد خرما در روز آهن مورد نیاز بدن تأمین می‌شود. آهن ترمیم کننده و سازنده گلبول‌های قرمز خون است. لذا خوردن خرما درمان کم خونی است.
-منیزیم، بدن انسان روزانه نیاز به 250میلی گرم منیزیم دارد و از طرفی هر 100 گرم خرما در حدود 62 میلی گرم منیزیم دارد. بنابراین هر گاه شخص به جای سایر مواد غذایی روزانه فقط نیم کیلو خرما بخورد تمام منیزیم بدن خود را تأمین کرده است. کمبود منیزیم بدن را برای ابتلا به سرطان آماده می‌کند. منیزیم مقوی انرژی عضلانی ، عصبی و غدد تناسلی است. همچنین برای حفظ سلامت پروستات و کلیه‌ها لازم است. منیزیم مانند فسفر فعالیت‌های فکری را تقویت می‌کند. مبتلایان به دیابت (قند) می‌توانند به جای قند از خرما استفاده کنند، زیرا منیزیم موجود در خرما کار کلیه‌ها و لوزالمعده را آسان می‌کند. این میوه به خاطر داشتن منیزم ضد سرطان بوده. برای شنوایی بینایی درک کمر در مفاصل سیاتیک درمان سینه و ریه مفید است.
مضرات
البته نباید در مصرف آن زیاده روی کرد چون مصرف بسیار بالای آن باعث آسیب به کبد و طحال افزایش فشار خونجوش دهان و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود, در خوردن آن افراط نکنید چرا که دارای قند زیادی است در این صورت آن‌هایی که لوز المعده حساس دارند و یا آن‌هایی که بیماری قند در خانواده آن‌ها وجود دارد باید کمتر از این میوه استفاده کنند.
