واژه حمله مغزی برای توصیف موقعیتهایی به کار مي‌رود که خون رسانی به بخشی از مغز در اثر عواملی مثل یک لخته خونی (ترومبوز) و یا پاره شدن يك شريان (خونریزی مغزی) به طور ناگهانی مسدود شود. حملات مغزی در سالخوردگان و در افراد مبتلا به بيماري افزايش فشار خون و برخی اختلالات دیگر دستگاه گردش خون شايع‌تر مي‌باشند. ميزان عوارض و تأثيرات ناشی از حمله مغزی بستگی به آن دارد كه چه ميزان از بافت مغز و كدام ناحيه آن درگير شده باشند. حملات شديد و وسيع مغزی ممکن است کشنده باشند ولی خیلی از افراد پس از حملات خفيف‌تر مغزی بهبودی کامل خود را به دست مي‌آورند.
• علايم
علايم زير ممكن است وجود داشته باشند:
– سردرد ناگهانی و شديد.
– حالت روحی پرهیجان و یا گیجی که ممکن است با مست بودن اشتباه گرفته شود.
– از دست دادن ناگهانی و یا تدریجی هوشیاری.
– علایم ضعف شدید یا فلج که احتمالاً در يك سمت بدن بروز مي‌كنند.
– خميده شدن و يا افتادن، آبريزش از دهان، تکلم درهم و بر هم و نامفهوم، از دست رفتن قدرت و يا حركت در اندامها، نامساوی بودن اندازه مردمكهاي چشم و از دست دادن كنترل ادرار يا مدفوع. (مبحث بیهوشی را نیز مطالعه کنید.)
• اهداف درمانی
– باز نگاهداشتن راه هوايی
– به حداقل ممكن رسانيدن صدمه مغزی
– ترتیب دادن انتقال فوری مصدوم به بيمارستان.
• اقدامات
الف) در صورت بیهوشی بودن بیمار
1. راه هوايی را باز كرده تنفس و نبض را بررسی نموده و آماده انجام عملیات احیا در صورت لزوم باشيد. وی را در وضعيت ريكاوري قرار دهيد.
2. تنفس و نبض و سطح پاسخ دهی را هر ده دقيقه بررسی و ثبت كنيد.
3. هرگونه لباس تنگ و چسبانی را که ممکن است باعث تداخل در تنفس وی گردد را شل كنيد. با اورژانس تماس بگيريد.
ب) در صورت هوشيار بودن بيمار:
وي را در وضعیتی که سر و شانه‌هايش مختصری بالا قرار گرفته باشند خوابانيده و در اين حالت نگهداريد سر او را به يك طرف متمايل كرده و يك حوله و يا پارچه را روی شانه وی قرار دهید تا مایعات خروجی از دهان را جذب كند. با اورژانس تماس بگيريد.
منبع: مباني كمك هاي اوليه ، ترجمه:دكتر نادر سيد رضوي.
انتشارات:مؤسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران. چاپ اول.1383.
