الگوهاي غذايي و ميزان فعاليت بدني از دوران كودكي شكل مي‌گيرد و خانواده در شكل‌گيري عادات غذايي و فعاليت بدني نقش بسيار مهمي دارد زيرا والدين 
تعيين كننده سبد و در نهايت سفره غذايي خانواده هستند و كودك را براي اولين بار وارد دنياي تنوع غذايي مي‌نمايند كم تحركي و دريافت مواد غذايي كم ارزش و پرانرژي و عادات نامناسب غذايي در زندگي كودكان آنها را به سمت اضافه وزن و چاقي سوق مي‌دهد. اضافه وزن و چاقي كودكان احتمال ابتلاء آنان به بيماري‌هاي مزمن را در سنين بزرگسالي افزايش مي‌دهد.
از جمله بيماري هاي مزمني كه متعاقب عادات غذايي نادرست در سنين كودكي و نداشتن تحرك بدني كافي ايجاد مي‌شوند عبارتند از:
v بيماري هاي قلبي.
v پرفشاري خون.
v افزايش چربي هاي خون.
v ديابت.
v بيماري هاي كبدي.
v بيماري هاي تنفسي.
عارضه مهم ديگري كه چاقي كودكي در پي دارد، چاقي در بزرگسالي است. اغلب كودكان چاق امروز بزرگسالان چاق آينده خواهد بود. عوامل متعددي مي‌توانند به تنهايي يا به همراه هم باعث چاقي كودكان شوند كه مهمترين آنها عبارتند از:
v عوامل ارثي.
v كاهش فرصتهاي بازي در خارج از منزل.
v مصرف مكرر تنقلات و غذاهاي چرب.
v عادت به مصرف غذاهاي آماده و تنقلات كم ارزش.
v غذا خوردن مكرر در خارج از منزل مانند رستوران ها.
v فعاليت بدني ناكافي (استفاده بيش از حد از كامپيوتر، تماشاي تلويزيون به مدت طولاني و …)
نتايج برخي مطالعات نشان داده است كه خطر چاقي در كودكاني كه 5 ساعت در روز تلويزيون تماشا مي‌كنند بيش از 5 برابر كودكاني است كه تلويزيون تماشا نمي‌كنند يا حداكثر 2 ساعت تماشا مي‌كنند.
برخي عوارض اجتماعي نيز از چاقي منتج مي‌شوند كه سلامت كودك را تحت تاثير قرار مي‌دهند نظير:
v اضطراب.
v افسردگي.
v اعتماد به نفس پايين.
v سطح تحصيلات پايينتر.
چه توصيه‌هاي غذايي جهت پيشگيري و كنترل اضافه وزن و چاقي كودكان وجود دارد؟
v كودك را در شش ماه اول زندگي فقط با شيرمادر تغذيه كنيد.
v هنگامي كه كودك گرسنه نيست او را مجبور به خوردن و آشاميدن نكنيد.
v در هنگام تماشاي تلويزيون از دادن غذا يا تنقلات به او خودداري كنيد.
v كودك را وادار به اتمام غذايش نكنيد.
v به كودك براي غذاخوردن پاداشي نظير شكلات و شيريني ندهيد.
v تا حد امكان براي تغذيه كودكان خود از غذاهاي آماده كمتر استفاده كنيد.
v مصرف غذاهاي چرب و سرخ شده و تنقلات پركالري و پر روغن مانند: سيب‌زميني سرخ شده، چيپس، پفك، شكلات، كيكهاي شكلاتي، بستني، شيركاكائو و … را تا حد ممكن كاهش دهيد.
v به جاي نوشابه از آب يا دوغ كم نمك استفاده كنيد.
v براي كودكان بزرگتر از دوسال از لبنيات كم چرب استفاده كنيد.
v مصرف كره، سرشير و خامه را به حداقل برسانيد و سس مايونز را از برنامه غذايي كودكان حذف كنيد.
v به جاي آب ميوه‌هاي صنعتي آماده و شربت‌ها از ميوه‌ها يا آب ميوه طبيعي استفاده نماييد.
v از سبزي‌هاي تازه يا بخارپز و ميوه تازه در كنار غذاي كودك استفاده كنيد.
v از غذاهاي فيبردار مانند نان سبوس‌دار (نان سنگك)، ماكاروني سبوس دار، بيسكويت سبوس‌دار، خشكبار و ميوه‌هاي خشك، ميوه‌ها و سبزي‌هاي خام در برنامه غذايي كودك خود استفاده كنيد.
فعاليت بدني در سلامت كودكان چه نقشي دارد؟
انجام فعاليت بدني در كودكان موجب افزايش قدرت بدني و تقويت عضلات، كاهش استرس، ايجاد اعتماد به نفس، حفظ وزن ايده‌آل، كاهش يبوست، كاهش خطر ديابت، كاهش ابتلاء به پرفشاري خون و بيماري‌هاي قلبي – عروقي مي‌گردد. بنابراين لازم است والدين فعاليت بدني مناسب را از كودكي در برنامه روزانه كودكانشان قرار دهند و خود نيز با اجراي آن، الگوي مناسبي براي كودكانشان باشند.
چه توصيه‌هايي براي فعاليت بدني كودكان چاق وجود دارد؟
v فعاليت بدني كودك را افزايش دهيد. كودكان روزانه به 60 دقيقه فعاليت بدني نياز دارند. كودك را با خود پياده به مدرسه يا خريد ببريد. به جاي آسانسور از پله استفاده كنيد. ورزش‌هايي مانند دوچرخه‌سواري، دويدن و شنا براي كاهش وزن موثر هستند. از مشاركت كودك در انجام كارهاي روزمره منزل مانند نظافت خانه استفاده كنيد. كودك را تشويق كنيد با كودكان ديگر بازي كند.
v سرگرمي‌هاي غيرفعال را محدود كنيد. تماشاي تلويزيون يا بازي‌هاي كامپيوتري را به حداكثر 2 ساعت در روز تقليل دهيد. تماشاي تلويزيون موجب افزايش مصرف غذا و تنقلات نيز مي‌شود. مخصوصاً غذاهايي كه از طريق تلويزيون تبليغ مي‌شوند.
v اجازه ندهيد كودك بيش از يك ساعت بطور مستمر بي‌حركت باشد يا بنشيند (مگر در زمان خواب).
منبع خبر: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
