دانلود كتب و نرم افزار دارويي
بخش های اصلی سایت
لیست موضوعات سایت
لیست مطالب براساس بازدید
آمار بازدیدها ، آنلاین ها و ...
آمپولهای پیشگیری از بارداری یکی از روشهای هورمونی جلوگیری از بارداری میباشند که بعد از قرصهای ترکیبی و شیردهی، در پیشگیری از حاملگی بسیار موثر هستند. این آمپولها در هر محدوده سنی برای زنان و حتی زنانی که سابقه حاملگی نیز ندارند، قابل استفاده میباشد.
آمپولهای جلوگیری از بارداری که فعلا در ایران مورد استفاده قرار میگیرند دو نوع هستند:
الف: آمپولهای سه ماهه که دارای هورمون پروژسترون میباشند و DMPA یا مگسترون نامیده میشوند.
ب: آمپولهای یک ماهه که ترکیبی از استروژن و پروژسترون میباشند و سیکلوفم نامیده میشوند.
• آمپول مگسترون -DMPA
یک روش تزریقی پیشگیری از بارداری است که طی دورههای سه ماهه تزریق میشود. ماده موثر این آمپول دپومدروکسی پروژسترون استات ۱۵۰ میلی لیتر بوده و میزان اثر بخشی آن ۷/۹۹ درصد میباشد.
• مکانیسم عمل
۱- جلوگیری از تخمکگذاری
۲- افزایش موکوس دهانه رحم و تاخیر در رساندن اسپرم به داخل رحم
۳- تاثیر بر مخاط آندومتر (مخاط داخلی) رحم
• مزایای آمپولهای سه ماهه پیشگیری از بارداری
– اثر بخشی بالا و سهولت استفاده آن
– قابل استفاده در هر دوره سنی (به جز افراد زیر ۱۶ سال)
– فواصل زمانی طولانی (دورههای سه ماهه)
– قابل استفاده در دوران شیردهی و افزایش شیر مادر
– مناسب برای افرادی که در استفاده روزانه از روشهای جلوگیری از بارداری مشکل دارند (مانند کوچ نشینها، افراد فراموش کار و عقبماندگان ذهنی و …)
– کاهش ابتلا به سرطانهای آندومتر و تخمدان، بیماریهای التهابی لگن (PID)، کم خونی، فیبروم رحمی، حاملگی خارج از رحم (EP)، کاندیدیازیس واژن، دیسمنوره (در زمان قاعدگی)، متیل اشمرز و مشکلات قبل از قاعدگی(PMS)
– افزایش ندادن عوارض استروژنی به دلیل نداشتن هورمون استروژن
– عدم نیاز به قطع مصرف آمپول قبل از اعمال جراحی بزرگ
– مناسب برای زنانی که مبتلا به دیابت یا ناراحتی تیروئید هستند
– تداخل نداشتن با تماس جنسی
– مناسب برای بیماران تشنجی (در صورتی که کاربامازپین و فنی توئین مصرف نمیکنند)
– در زنانی که شوهرانشان وازکتومی شدهاند و در نوبت انتظار پاسخ آزمایش منفی اسپرم هستند.
– در زنانی که سابقه سردرد میگرنی دارند، قابل استفاده میباشد (به شرط آن که منجر به افزایش سر درد شدید نشود)
– در زنانی که سابقه حاملگی ندارند.
*توجه
مصرف آمپول DMPA در افراد زیر ۱۶ سال، به دلیل احتمال اثرات منفی بر رشد استخوانی توصیه نمیشود.
• معایب
– تاخیر در بازگشت باروری (باروری ۶ ماه تا یک سال بعد از آخرین تزریق صورت میگیرد)
– عدم پیشگیری از بیماریهای مقاربتی از جمله HIV
– احتمال افزایش شدید وزن (بهتر است در زنان بالای ۹۰ کیلو تزریق نشود)
– آمنوره و اختلالات قاعدگی (که به صورت لکه بینیهای مداوم و گاهی خونریزیهای شدید ظاهر میشود)
-لزوم تزریق در فاصلههای سه ماهه و مراجعه به مراکز خاص درمانی جهت تزریق
• موارد منع مصرف آمپولهای سه ماهه
۱- بارداری یا شک به احتمال آن
۲- سرطان پستان
۳- بیماری شدید قلبی
۴- خونریزی واژینال بدون علت مشخص
۵- سابقه سکته مغزی
۶- اختلالات شدید انعقادی
۷- ترومبوآمبولی یا سابقه آن
۸- بیماری دیابت کنترل نشده، دیابت با ضایعه عروقی یا ابتلا به دیابت با سابقه بیست ساله
۹- فشار خون کنترل نشده
۱۰- بیماریهای شدید کبدی (آدنوم کبدی)
۱۱- حساسیت به هورمونهای استروئیدی
• عوارض آمپولهای سه ماهه
الف- عوارض شایع
آمنوره – لکه بینی – خونریزی شدید – افزایش وزن
– آمنوره (قطع غیرطبیعی قاعدگی) : اگر آمنوره از ابتدای شروع تزریق باشد، اشکال ندارد و طبیعی است. ولی اگر ابتدا خونریزی نامرتب یا مرتب رحمی داشته باشد و بعد از آن دچار آمنوره گردد، باید از نظر احتمال حاملگی بررسی شوند.
– لکه بینی: معمولا در ۲ یا ۳ ماه اول تزریق، ایجاد میشود ولی حداکثر ۶ ماه تا یک سال بعد از بین میرود.
– خونریزی شدید: در اوایل تزریق آمپول بوده و با درمان دارویی بهبود مییابد. در صورت عدم پاسخ به درمان، تزریق بعدی انجام نمیشود.
– افزایش وزن: با رعایت رژیم غذایی و ورزش قابل کنترل است.
ب – عوارض غیر شایع
تغییر خلق و خوی (بیخوابی و افسردگی*) – حساسیت پستانها – سر درد و سر گیجه – نفخ شکم – تاخیر در بازگشت باروری – کاهش میل جنسی – در موارد نادر بروز سرطان پستان
* در موارد افسردگی شدید با مصرف دارو، بهتر است تزریق انجام نشود.
• زمان شروع تزریق آمپول DMPA
در زمان قاعدگی: اولین تزریق از روز ۱ تا ۵ قاعدگی انجام میشود (این تزریق معمولا در مراکز بهداشتی درمانی صورت میگیرد) و بعد از اولین تزریق تا یک هفته استفاده از کاندوم ضرورت دارد.
• مادران غیر شیرده
پس از زایمان: بلافاصله پس از زایمان و تا ۳ هفته بعد از آن امکان تزریق وجود دارد و نیاز به قاعدگی مادر نمیباشد.
بعد از سقط: ۵ روز اول بعد از سقط تزریق انجام میشود و اگر مادری بعد از ۵ روز، با جواب منفی BHCG (تست حاملگی) مراجعه کند، میتوان تزریقی برای او انجام داد . در غیر این صورت و نداشتن جواب آزمایش باید تا شروع قاعدگی صبر کند.
• مادران شیرده
در صورت قاعده نشدن مادر و تغذیه شیرخوار فقط با شیر مادر،۶ هفته پس از زایمان اولین تزریق انجام میشود و در صورت قاعده شدن مادر، تزریق در ۱ تا ۵ قاعدگی صورت میگیرد و تا یک هفته باید از کاندوم استفاده شود.
فاصله زمانی تزریقات بعدی،۳ ماه بعد از تزریق قبلی میباشد. میتوان این تزریق را ۲ هفته زودتر یا ۲ هفته دیرتر انجام داد. (۱۴ ۹۰) روز
نکته:
در صورتی که فردی بعد از ۲ هفته با جواب آزمایش BHCG منفی مراجعه کند، میتوان تزریق بعدی را انجام داد.
• نحوه تزریق
۱- ویال را خوب تکان دهید.
۲- در عضله سرین با بازو تزریق نمایید.
۳- محل تزریق را ماساژ ندهید.
• موارد هشدار دهنده
در صورت بروز هر یک از علایم زیر در هنگام استفاده از DMPA باید فوری به بیمارستان مراجعه کرد
– خونریزی شدید یا طولانی
– سر درد شدید همراه با تاری دید و اختلالات بینایی (دیدن خطوط زیگزاکی، برق زدن چشم یا فلاشینگ و …)
– زردی چشم و پوست
– افزایش فشار خون
– اختلال در تکلم و اختلال در حرکت
– تاخیر در قاعدگی (در صورتی که سابقه قاعدگی منظم در هنگام استفاده از DMPA داشته است)
• حاملگی همزمان با DMPA
اگر فردی در زمان مصرف DMPA باردار شود، احتمال افزایش مرگ و میر نوزادی بدلیل کاهش وزن هنگام تولد (IUGR) وجود دارد. بنابراین افراد ذکر شده باید تحت مراقبتهای ویژه دوران بارداری باشند.
نکته: تزریق DMPA ناباروری دایمی ایجاد نمیکند. اگر فردی که DMPA تزریق میکند و پس از پایان مهلت ۳ ماهه DMPA مایل به استفاده از این روش نیست ولی تمایل دارد پیشگیری را ادامه دهد، میتواند از هر روش پیشگیری از بارداری دیگری استفاده نماید. گردآوری: طاهره ثابت، کارشناس مامایی