موارد مصرف: اين فرآوردهها براي درمانكوتاه مدت يبوست مصرف ميشوند.
مكانيسم اثر: سنوزيدهاي B و A توسطباكتريهاي روده بزرگ متابوليزه شده وتبديل بهمشتقات فعال Rhein – anthroneميگردند. اين تركيبات موجب تحريك وافزايش حركات پريستالتيك روده و درنتيجه كاهش جذب آب و الكتروليتها شده وهمچنين ترشح مايعات در روده بزرگ را ازطريق تحريك ترشح فعال كلرايد و مخاطافزايش ميدهند. اثرات فوق احتمالا ناشياز افزايش بيوسنتز و آزادسازيپروستاگلاندينها است. روغنهاي فرارموجود در گشنيز و زيره (موجود دربعضي از اين فراودهها) بهعلت داشتناثرات آنتي اسپاسموديك مانع ايجاد درد وكرامپ شكمي ناشي از مصرف سناميگردد.
اجزاء فرآوردهها:
C-Lax: حاوي 600 ميليگرم برگ سنا (Cassia obovata)(معادل 15 ميليگرمسنوزيد B) و 100 ميليگرم دانه گشنيز (Coriandrum sativum)ميباشد.
Herbilax: حاوي 290 ميلي گرم پودربرگ سنا (Cassia acutifolia) (معادل 2/5%سنوزيد A و B) ميباشد.
Senalin: از مخلوط گياهان زير تشكيلشده است:
1. برگ سنا50%
Cassia angustifolia
2. دانه زيره سبز25%
Cuminum cyminum
3. گل سرخ25%
Rosa damascena
Senalin 7.5: حاوي:
1. عصاره خشك برگ و ميوه سنا34/2%
Cassia obovta
2. پودر گلبرگ گل سرخ15/1%
Rosa damascena
3. اسانس رازيانه0/45%
Foeniculum vulgare
Sennamed: از عصاره خشك الكلي برگسنا (Cassia angustifolia) (معادل 9ميليگرم سنوزيد B و A) تهيه شده است.
مواد موثره:
هيدروكسي آنتراسن گليكوزيدها (سنوزيدA و B) و روغنهاي فرار (نظير لينالول،كورياندرول، كومينالدئيد و سيترال).
موارد منع مصرف: اين فرآوردهها مانندساير ملينها در بيماران مبتلا بهتنگي وانسداد روده و ايلئوم، دردهاي شكميناشناخته، خونريزي ركتوم با علتنامشخص، بيماريهاي التهابي روده وآپانديسيت نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ استفاده طولاني مدت ازملينهاي آنتراكينوني ايجاد وابستگيمينمايد.
2 ـ بهعلت احتمال ترشح مشتقاتآنتراكينون در شيرمادر، مصرف اينفرآورده در دوران شيردهي توصيهنميگردد.
3 ـ دفع كليوي تركيبات آنتراكينوني موجبتغييررنگ ادرار (زرد قهوهاي بهقرمز)همراه با افزايش pH آن ميگردد.
4 ـ مصرف اين فرآوردهها در دورانبارداري، تنها هنگامي توصيه ميگردد كهرژيم غذايي مناسب و ملينهاي فيبريموثر واقع نشدهاند.
5 ـ ملينها در خردسالان (تا سن 6 سال)بجز با دستور پزشك نبايد مصرف شوند.
عوارض جانبي: مصرف سنا ايجاد درد وكرامپهاي شكمي مينمايد وليفراوردههاي حاوي دانه گشنيز و يا زيرهاحتمالا اين عارضه را ايجاد نمينمايند.
مصرف طولاني مدت و دوزهاي بالاي اينفرآوردهها موجب از بين رفتن كاراييرودهها، اسهال و از دست دادن آب والكتروليتها (بهويژه پتاسيم)، آلبومينوريو هماتوري ميگردد. مقادير زياد سناممكن است ايجاد نفريت نمايد. در افراديكه بهمدت طولاني از ملينهاي آنتراكينونياستفاده نمودهاند، پيگمانتاسيون ملانوتيكمخاط روده (Melanosis coli) مشاهده شدهاست. البته 12 ـ 4 ماه پس از قطع مصرفدارو اين عارضه از بين خواهد رفت.
تداخلهاي دارويي: اين داروها بهدليلتغيير رنگ و افزايش pH ادرار ممكن استبا آزمايشهاي تشخيصي (مانند تعيينميزان اوروبيلينوژن ادرار و تعيين ميزاناستروژن بهروش كوبر) تداخل نمايند.فراوردههاي حاوي سنا با داروهاي پايينآورنده پتاسيم خون مانند مدرهايتيازيدي، آدرنوكورتيكوستروئيدها، ريشهشيرين بيان و گليكوزيدهاي قلبي تداخلاثر داشته و احتمالا ايجاد اختلالات قلبي وعصبي ـ عضلاني مينمايند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ باتوجه بهاينكه اثراتسنا 10 ـ 8 ساعت پس از مصرف آن ظاهرميگردد، بهتر است اين فرآوردهها درهنگام خواب مصرف شوند.
2 ـ مصرف حداقل 8 ـ 6 ليوان آب در روزبراي كمك بهنرم شدن مدفوع و جلوگيرياز كاهش آب بدن بيمار ضروري است. اينامر بهعلت خروج حجم زيادي از آب بامدفوع اهميت دارد.
مقدار مصرف: C-Lax: بهعنوان ملين دربزرگسالان، 2 ـ 1 قرص در روز و دركودكان بالاتر از 6 سال، 1 ـ 0/5 قرص طبقدستور پزشك بهعنوان مسهل: 3 ـ 2 قرصيكجا قبل از خواب.
Herbilax: به عنوان ملين در بزرگسالان 2كپسول در روز و در كودكان بالاتر از 6سال 1 كپسول در روز. براي تخليه معده10 كپسول يكجا با دو ليوان آب.
Sennamed: بزرگسالان: 2 ـ 1 قرص و دركودكان 12 ـ 6 سال يك قرص هنگام خوابمصرف شود.
Senalin: يك قاشق غذاخوري از مخلوطسنالين را در يك ليوان آب جوش ريخته وپس از نيم ساعت آن را صاف نموده قبل ازصبحانه مصرف ميشود. براي اجابتمزاج و تخليه سريع رودهها تا دو برابرمقدار فوق را ميتوان مصرف نمود.
Senalin 7.5: به عنوان ملين دربزرگسالان 4 ـ 1 قرص و در كودكان بالاتراز 6 سال 2 ـ 1 قرص در روز.
اشكال دارويي:
C-Lax: Tablet 750 mg
Herbilax: Capsul 290 mg
Senalin: Powder 40 g
Senalin 7.5: Dragee 500 mg
Sennamed: Tablet 650 mg