اولسر پپتیک به معنی نوعی آسیب خوش خیم به مخاط و زیرمخاط دستگاه گوارش میباشد . معمولاً بین ترشح اسید معده و این آسیب ارتباط وجود دارد ولی امروزه عامل اصلی این زخمها را وجود و تکثیر باکتری هلیکوباکتر پیلوری می دانند که از راههای مختلفی از جمله آسیب به لایه محافظ مخاط موجب ایجاد اولسر پپتیک می شود، لذا درمان اصلی یک درمان آنتی بیوتیکی است. شیوع این بیماری ۶ تا ۱۵ درصد است.
بسته به محل آسیب مخاطی ما زخم معده یا دوازدهه ( DPU ) (سی سانتیمتر اول روده باریک ) را داریم . زخم معده خیلی اوقات همراه با زخم دوازدهه است و در مردان سیگاری بیشتر دیده می شود.زخمهای معده با سرعت کمتری از زخم اثنی عشر التیام مییابند.
علایم بیماری درد ناحیه فوقانی شکم (اپی گاستر) و سوزش سردل، دژگواری(سوء هاضمه)، و وجود خون در مدفوع (خون پیخالی ) میباشد . معمولاً درد مدت کوتاهی پس از مصرف غذا یا در زمان گرسنگی ایجاد میشود . دردهای زخم معده کمی بعد از خوردن غذا شروع میشود و دردهای زخم دوازدهه دیرتر .در کودکان، زخم اثنی عشر شایع است.
درمان
زخم پپتیک بدون درمان تمایل به عود دارد.در خصوص رژیم غذایی سختگیری کمتر از گذشتهاست و بیشتر تاکید بر عدم مصرف مواد اسیدی و ترش، مواد داغ و سوزاننده، ادویه تند، ترشیجات، الکل، نوشابههای گازدار و… میباشد . همچنین در خصوص مصرف برخی داروها به خصوص داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و کورتون باید احتیاط کرد. داروهای آنتی اسید مانند هیدروکسید منیزیوم و آلومینیوم، داروهای بلوک کننده ترشح اسید مانند امپرازول و پنتوپرازول، بلوک کنندههای گیرنده نوع دو هیستامین مانند رانیتیدین، سایمتدین و فاموتیدین و داروهایی مانند سوکرالفیت و بیسموت در درمان زخم پپتیک به کار میرود. ترک سیگار ضروری است .
امروزه جراحی به ندرت لازم است و فقط در درمان عوارض زخم پپتیک مانند تنگی پیلور و زخمهای کاملا مقاوم به درمان دارویی مطرح میشود.عوارض خطرناک بیماری سوراخ شدن دوازدهه، خونریزی گوارشی و انسداد گوارشی است .
منابع
- ویکیپدیا
- دورلند فرهنگ پزشکی. تهران
- سیسیل مبانی طب داخلی. تهران ۲۰۰۴